Roy Mata hay Roi Mata (Vua Mata) là một vị vua của Melanesia ở thế kỷ 17, ở khu vực ngày nay là Vanuatu. Nhà khảo cổ học người Pháp Jose Garranger đã phát hiện ra các di chỉ khảo cổ về Roy Mata vào năm 1967 và nó được công nhận là di sản thế giới vào năm 2008. Đây cũng là di sản thế giới đầu tiên của Vanuatu. Garranger đã có thể xác định được vị trí ngôi mộ trên đảo Artok bằng cách phân tích văn hóa dân gian địa phương. Theo truyền thuyết, khi Roy Mata chinh phục vùng đất này, mục tiêu đầu tiên của ông là đoàn kết các bộ lạc lại với nhau. Triều đại của ông được cho là một triều đại hòa bình. Đáng buồn thay, Roy Mata đã bị người em trai đầu độc, nhưng thi thể của ông không được chôn trên quê hương vì sợ những người dân địa phương sẽ bị mất tinh thần khi biết tin này. Đến nay, Roy Mata là cái tên không bao giờ được sử dụng tại đây để đặt tên cho một ai đó.Năm 2008, ba di chỉ khảo cổ liên quan đến Roy Mata trên các đảo Efate, Lelepa và Artok, gắn liền với cuộc sống và cái chết của người đứng đầu tối quan trọng cuối cùng đã được UNESCO đưa vào danh sách Di sản thế giới.[1][2] Tài sản bao gồm nơi cư trú của Roy Mata, địa điểm nơi ông qua đời và các bãi chôn lấp. Nó được kết hợp chặt chẽ với các truyền khẩu và các giá trị đạo đức được ông tán thành. Các di chỉ này phản ánh sự hội tụ giữa truyền thống truyền khẩu và khảo cổ học và làm chứng cho sự tồn tại của cải cách xã hội Roy Mata và giải quyết xung đột liên quan tới người dân trong khu vực.